Een brandende vraag voor velen die met emigratieplannen rondlopen zijn de kosten van levensonderhoud. Is Bulgarije werkelijk zoveel goedkoper? Zoals met zoveel zaken ligt het antwoord ergens in het midden.
Om maar te beginnen met de vaste lasten, die zijn een stuk lager dan in Nederland. Ik kan natuurlijk alleen opgeven wat ik zelf betaal, en ik begrijp dat kosten kunnen verschillen van provincie tot provincie, of van dorp tot dorp maar het zal elkaar allemaal niet veel ontlopen. Onze kosten zijn dus gebaseerd op een huishouden van twee personen in een vrijstaande woning met twee slaapkamers in een dorp in de provincie Gabrovo. We hebben één auto.
Aan onroerendgoedbelasting moest ik dit jaar 152 Leva afrekenen, maar dat was voor 2 jaar, dus grofweg 75 Leva per jaar (ongeveer €37). De opstal en inboedelverzekering voor ons huis kostte 211,30 Leva (ongeveer €108).
Voor 4G internet via gsm modem, televisie via satelliet, en één mobiel 4G abonnement met onbeperkt data samen betaal ik 63 Leva per maand (ongeveer €32) en voor electra is de rekening gemiddeld rond de 70 Leva (ongeveer €36). Electra varieert omdat we in de zomer op hete dagen de airco aanzetten voor het slapen gaan, en in de winter zet ik de airco op verwarmen als ik achter de computer zit. We hebben een dag- en een nachttarief, dus het maakt ook uit wanneer we de was draaien. Voor water en rioolheffing was de laatste rekening 64 Leva, maar ik vermoed dat dat voor meer dan één maand was. (Af en toe loop ik het plaatselijke kantoor van het waterbedrijf binnen en betaal ik de rekening). Naast het drinkwater hebben we in het dorp ook ‘grijs water’, uit een meer in de omgeving. Dit water is bedoeld voor de tuin en wordt achteraf betaald per aansluiting, ongeacht het verbruik. Het grijze water is beschikbaar van april tot oktober en kost 30 Leva (€15) per jaar.
Ziektekostenverzekering: Ik betaal voor mezelf, voor het Bulgaarse ziekenfonds (of in België, ziekenkas) 27 Leva per maand. Dat is de bijdrage voor minimum inkomen in 2022. Mijn vrouw heeft voor dit jaar een privé verzekering die alleen noodgevallen dekt, à raison van 200 Leva per jaar, maar ook zij zal volgend jaar verzekerd moeten zijn via Zdravana Kassa, het Bulgaarse ziekenfonds. Voor het gemak reken ik even 54 Leva per maand voor ons tweeën.
wat betreft de auto, ik heb een WA verzekering voor mijn Dacia Logan à 240,80 Leva (ongeveer €124) per jaar en het vignet (wegenbelasting) kostte voor 2022 97 Leva (zeg maar €50). Volgend jaar moet ik ook provinciale belasting betalen voor mijn auto. Hoeveel dat is weet ik nog niet. Ik kan me wel herinneren dat die kosten per provincie verschillen.
Onze verwarmingskosten voor dit jaar bedragen 1700 Leva aan hout voor 10 kubieke meter gekloofd en gezaagd hardhout. Ik heb in totaal 20 kuub hout liggen voor het geval dat, maar ga er van uit dat de 10 kuub toereikend zal zijn voor deze winter.
We koken op gas, uit een gasfles. Ik betaalde onlangs 20 Leva om de fles van 18Kg om te ruilen. Ik schat dat we 2 flessen per jaar gebruiken.
Wat betreft de dagelijkse/wekelijkse boodschappen, kan ik alleen zeggen dat veel zaken min of meer hetzelfde kosten als in Nederland. Het is in veel gevallen goedkoper om Bulgaarse producten te kopen dan import. Maar ja, ik hou meer van belegen Goudse kaas (verkrijgbaar hier in Lidl) en President brie (verkrijgbaar in Kaufland) dan de Bulgaarse Kashkaval (gele kaas) of Cirene (Bulgaarse Feta-achtige kaas). Alcohol is hier in verhouding goedkoop zolang je geen dure Schotse whiskeys drinkt. Op het moment is Flirt wodka in de aanbieding voor 15 Leva voor een anderhalve liter fles (ongeveer €8). Vlees is van goede kwaliteit en over het algemeen even duur als in Nederland (behalve rundvlees, dat is minder gangbaar en duurder, maar dat kun je soms bij je buurman in het dorp kopen als hij een koe slacht). De supermarkten bieden hier groenten en fruit die geïmporteerd zijn, maar seizoensgroenten en fruit zijn beduidend goedkoper. Als je een echte koopjesjager bent kun je vaak in de kleine slagerijen en bij de visboer goedkoper uit zijn dan in de supermarkt en voor groenten en fruit is de wekelijkse markt een goede en goedkope optie.
Als we het over de supermarkten hebben ontkom je haast niet aan een vergelijk in aanbod van wat er in Nederland/België te koop is of hier. Het zal je verbazen wat hier allemaal te krijgen is! Natuurlijk zijn er specifieke Nederlandse of Belgische producten die je hier niet zult vinden, zoals Belgische appel en/of perenstroop, of speculoos koekjes. Nederlandse pindakaas zul je hier ook niet vinden, wel de lichtere Amerikaanse pindakaas. Ontbijtkoek kennen ze niet en appelmoes is alleen als babyvoeding verkrijgbaar. Toch valt het aanbod zeker niet tegen en zijn er ook veel speciale producten (gluten-vrij, biologisch, vegetarisch, etc.) te krijgen. Uiteraard zijn er legio producten te koop die specifiek zijn voor Bulgarije en die je in het westen niet zult vinden. Wat hier ook in de supermarkt te koop is, zijn auto benodigdheden; een accu kun je bijvoorbeeld gewoon in de supermarkt kopen. Wat ook opvalt zijn de spulletjes die je nodig heb om zelf conserven te maken. In het seizoen zijn er potjes en deksels te koop, of flessen en vaten om druivensap te vergisten, iets wat je in Nederland niet zult zien. Wij zijn aangewezen voor onze boodschappen op Sevlievo, een klein proviciaal stadje, niet eens de provincie hoofdstad. Natuurlijk kun je in de grotere steden winkels vinden die allerlei specialiteiten verkopen die we hier in de directe omgeving niet kunnen kopen.
Uiteraard zijn er mensen die handig gebruik maken van de verschillen in aanbod en dus vind je op Facebook on-line winkeltjes waar je Belgische, Engelse of Nederlandse producten kunt kopen voor als je écht niet zonder die Unox rookworst of die Prince-Lu koekjes kunt leven.
Al met al kom ik op een maandbedrag voor vaste lasten van 416 Leva, ofwel ongeveer €210. Daar komen dan de boodschappen en benzine nog bij, maar dan ben je er ongeveer wel.
Ik hoop het dat voorgaande een beetje een indruk geeft van de kosten van ons levensonderhoud (in 2022). Wellicht ben ik nog dingen vergeten, dus pin me er niet op vast, maar het mag duidelijk zijn dat de vaste lasten hier over het algemeen lager zijn dan wat ik in Den Haag kwijt was aan gas/licht en water, onroerende zaak belasting, rioolheffing, gemeentelijke belastingen, internet, mobieltje en televisie, verzekeringen, etc.
Dit is echt hele hulpvolle informatie, geeft een goede richtlijn van de maandelijkse kosten, dat zijn juist de kosten die je alleen maar inzichtelijk kunt krijgen als je er daadwerkelijk woont, dank daarvoor. Erik !